- Autor: Podlaski Henryk
- Tytuł: Pejzaż z nieboszczykiem
- Wydawnictwo: Wydawnictwo Lubelskie
- Rok wydania: 1983
- Nakład: 50272
- Recenzent: Robert Żebrowski
LINK Recenzja Grażyny Głogowskiej
LINK Recenzja Izy Desperak
KTO SPRAWCĄ, A KTO OFIARĄ?
Przy okazji recenzji „Dymnej zasłony” zastanawiałem się, czy to koniec mojej przygody z serią „Romanowski i Sawicz”, czy też może moi ulubieni milicjanci występują w jeszcze jednej (piątej i ostatniej w serii) książce – właśnie w „Pejzażu z nieboszczykiem”. Została ona już zrecenzowana w 2009 roku, ale w recenzji nie był wspomniany żaden z tych bohaterów. Postanowiłem zbadać temat i ku mojemu zadowoleniu okazało się, że występuje w niej Romanowski, choć już bez Sawicza. Ale po kolei.
Autorem książki jest Henryk Podlaski czyli właściwie Ryszard Kraśko – dziennikarz i regjonalista białostocki. Wcześniejsze jego książki z tej serii to: „Spółka z nieograniczoną odpowiedzialnością”, „Szyderczy uśmiech fortuny”, „Śmierć nie miewa urlopu” i „Dymna zasłona”. Tytuł powieści w jakiś sposób związany jest z fabułą, ale nie w pełni, rysunek na okładce (skrzynka katalogowa w postaci grobowca w kształcie krzyża) do fabuły nie odnosi się wprost lecz w przenośni. Powieść liczy 173 strony. Narracja prowadzona jest w trzeciej osobie czasu przeszłego. Cena okładkowa to 40 zł, a ja kupiłem ją za 6 zł.
Głównymi bohaterami książki są: podporucznik Jacek Czyżewsk (znany z „Dymnej zasłony”), a także kapitan Mikołaj Teściński ps. Teściowa (wcześniej nie pojawiający się w serii) i major Stanisław Romanowski z białostockiej komendy milicji (główny bohater wcześniejszych książek). Akcja dzieje się w Białymstoku. Rozpoczyna się od znalezienia, w zamkniętym mieszkaniu w kamienicy, zwłok kobiety. Wszystko wskazuje na samobójstwo, ale Czyżewski intuicyjnie czuje, że coś tu jest nie tak z tym samobójstwem. No i intuicja go nie myli. Kobieta została zamordowana, a w jej mieszkaniu znaleziono list zawierający szantaż. Sprawa zostaje połączona ze wcześniejszymi sprawami o krypt. „Turysta”, w których były szantażowane inne kobiety. Kto się okaże sprawcą zabójstwa: któryś z mieszkańców kamienicy, ktoś z pracy, czy może chłopak zamordowanej ? A może zupełnie ktoś inny ? Jak sprawa ta wiąże się ze wcześniejszymi sprawami, kim jest „Turysta” ?
Książkę czyta się szybko, bo napisana jest językiem prostym, ale już w nie takim stylu jak poprzednie kryminały Podlaskiego. Zupełnie inna tematyka, nie tak łagodne słownictwo. W mojej ocenie to najsłabsza pozycja w serii.
Najciekawszym PRL-ogizmem jest to, co można było wówczas kupić na targu:
„ złotą biżuterię z Turcji, Libii i Kuwejtu, kożuszki z Bułgarii i Rumunii, obuwie z NRD i Czechosłowacji, rodzynki z Grecji i Portugalii, sweterki z Włoch i Austrii, włóczkę z Belgii i RFN, przenośne telewizory i bursztyny ze Związku Radzieckiego, francuskie szminki i rajstopy, amerykańskie i angielskie dżinsy, słowem wszystko, co się da przemycić”.
Ciekaw jestem, dlaczego w książce nie występuje już Sawoś (czy mu się zmarło, czy już niepotrzebny, czy może autor planował wymianę bohaterów), no ale tego już się nie dowiemy. Mimo wszystko szkoda, że seria kończy się bez jego udziału, bo była to postać z charakterem.