- Autor: Stempniewicz Czesław
- Tytuł: Operacja „Szarotka”
- Wydawnictwo: KAW
- Seria: Zdarzenia Sensacje Zagadki
- Rok wydania: 1976
- Nakład: 90350
- Recenzent: Robert Żebrowski
Kto zastrzelił Helmuta K.?
Historia II WŚ interesowała mnie już od podstawówki. Po wielu latach powiedziałem „stop” i przerzuciłem się na historię I WŚ oraz konfliktów zbrojnych II połowy XX wieku.
Obecnie zgłębiam to, co działo się przed II WŚ – w latach: 1938-1939 (np. niemieckie prowokacje, w tym gliwicka, Anschluss Austrii, zajęcie Czechosłowacji, aneksja Kłajpedy) i po niej – w latach: 1945-1948 (np. ucieczka hitlerowców do Ameryki Południowej, wydarzenia w strefach okupacyjnych Niemiec, Proces Norymberski, działalność Werwolfu, walki z bandami UPA). O próbie odbicia osób oskarżonych w procesie norymberskim dowiedziałem się niedawno, a że jest to historia niesamowicie ciekawa, postanowiłem zrecenzować książkę na ten temat. Oczywiście nie jest to recenzja „od czapy”, bo dotyczy pozycji polskiego autora, wydanej w PRL-u (i to w znanej serii), w której opisane są – poza samym zamachem – różne przestępstwa powojenne: zabójstwa, kradzieże i fałszerstwa, choć niestety bez udziału w ich ściganiu polskiego aparatu śledczego.
Czesław Stempniewicz napisał cztery książki: „tygrysa” pt. „Tron dla Faworyta” oraz trzy w serii ZSZ: „Bomby na Nowy Jork”, „Misja „Majora Tawrina”” i „Operacja „Szarotka””. Recenzowana pozycja liczy 131 stron, a jej cena okładkowa to 12 zł.
Akcja toczy się w okresie: grudzień 1945 – październik 1946, w amerykańskiej strefie okupacyjnej, a przede wszystkim w Norymberdze.
W dniu 17 grudnia 1945 roku w budynku ekspozytury CIC (Country Intelligence Corps – kontrwywiad wojskowy USA) w Norymberdze niezapowiedzianie pojawił się SS-Hauptsturmfuhrer Helmut Kramer z dawnego III Departamentu RSHA (Reichssicherhauptamt – Główny Urząd Bezpieczeństwa Rzeszy). Przyjął go szef ekspozytury – kapitan Kent. Niemiec poinformował go o tym, że dawni członkowie SS utworzyli grupę zbrojną, która zamierza podjąć próbę uwolnienia niektórych oskarżonych w toczącym się przed Międzynarodowym Trybunałem Wojskowym procesie, który rozpoczął się w dniu 20 listopada 1945 roku w ocalałym od bomb Pałacu Sprawiedliwości. Uwolnionymi mieli być: Goering, Kaltenbrunner i Seyss-Inquart. Szczegółów nie podał, gdyż jak twierdził, nie znał ich. Ku zdziwieniu esesmana, zatrzymano go i osadzono w areszcie. Kilkukrotne przesłuchania, nic nowego do sprawy nie wniosły. Dlatego też po 11 dniach zwolniono go, puszczając za nim „ogon” w postaci Otto Steinberga – dawnego funkcjonariusza Kripo (Kriminalpolizei). W dniu 24 stycznia 1946 roku Kramer „urwał się” Steinbergowi, wcześniej spotykając się z jakimś mężczyzną, którego twarz agent CIC – co bardzo ważne – zapamiętał. Następnego dnia rano, w miejscowości Landshut (180 km od Norymbergi), znaleziono zwłoki Kramera (że to on, ustalono dopiero po sześciu dniach), który zginął od trzech strzałów oddanych z bliskiej odległości. Zabójstwo szybko powiązano z informacją przekazaną przez Kramera CIC, a jego śmierć niejako uwiarygodniła ją. Sprawa zaczęła być tak ważna, że do Norymbergi przyleciał zastępca szefa amerykańskiego kontrwywiadu wojskowego – pułkownik Edward Negel, który spotkał się z naczelnikiem norymberskiego więzienia – pułkownikiem Andrewsem.
Podjęto czynności mające na celu niedopuszczenie do zamachu oraz wykrycie i rozbicie grupy spiskowców. Pojawił się jednak spór kompetencyjny. „Każdy rodzaj wojsk, a wiec wojska lądowe, lotnictwo, marynarka wojenna, ochrona wybrzeży, organizował i dysponował odrębnymi jednostkami wywiadowczymi. Tajnymi służbami dysponowały ponadto: departament stanu, departament skarbu, FBI, ochrona prezydenta USA i wiele innych instytucji (…) Powołano Urząd Służby Strategicznej – OSS (Office of Strategic Service) – w celu koordynowania działalności wywiadowczej wszystkich amerykańskich organów rozpoznania politycznego i wojskowego w latach wojny. Military Police – formacja żandarmerii US Army spełniała rolę policji wojskowej. Zabezpieczała obiekty o specjalnym znaczeniu, zajmowała się ściganiem przestępstw popełnionych przez personel wojskowy, prowadziła dochodzenia w tym zakresie, ale rola jej nie ograniczała się tylko do tego rodzaju czynności. Military Police została statutowo wyposażona w przywileje i uprawnienia, które w innych państwach ściśle wiążą się z działalnością organów wywiadu i kontrwywiadu. Stąd też trudno było uchwycić wyraźną granicę pomiędzy kompetencjami poszczególnych organów wywiadowczych w ich codziennej pracy”, w tym przypadku: CIC i Military Police właśnie.
Dlaczego zamordowano Kramera? Dlaczego odbyło się to tak daleko od Norymbergi? Kto był tego sprawcą? Gdzie znajduje się siedziba spiskowców? Kto do nich należy? Czy uda się nie dopuścić do realizacji operacji „Szarotka”?
W książce opisani są poszczególni uczestnicy spisku, ich szlak bojowy i zbrodniczy, w tym organizator i przywódca – SS-Hauptsturmfuehrer Ulrich Willer z RSHA oraz uczestnicy procesu norymberskiego i zbrodnie, o które byli oskarżeni. Ponadto poruszane są inne interesujące tematy: sprawa zaginięcia Bormanna, działalność organizacji byłych członków SS – „ODESSA”, ucieczka hitlerowców do Ameryki Południowej oraz śmierć Goeringa.
Jest to pozycja ze wszech miar ciekawa, napisana jasno i konkretnie, którą naprawdę warto przeczytać.