- Autor: Marat Stanisław, Snopkiewicz Jacek
- Tytuł: Zbrodnia. Sprawa generała Fieldorfa – Nila
- Wydawnictwo: ALFA
- Rok wydania: 1989
- Nakład: nieznany
- Recenzent: Robert Żebrowski
W majestacie prawa, czyli mord sądowy
Generał brygady August Emil Fieldorf – „Nil” („Weller”) to pierwszy szef Kedywu, czyli Kierownictwa Dywersji Komendy Głównej Armii Krajowej.
W dniu 16 kwietnia 1952 roku – w tajnym procesie – został skazany na karę śmierci za przestępstwo z art.1 pkt 1 dekretu PKWN z dnia 31 sierpnia 1944 roku o wymiarze kary dla faszystowsko-hitlerowskich zbrodniarzy i zdrajców Narodu Polskiego. Rozprawa trwała tylko kilka godzin, a odbywała się przed Sądem Wojewódzkim dla m.st. Warszawy, Wydział IV Karny (sygn.. akt IV K 311/51). Wyrok został zatwierdzony przez Sąd Najwyższy cztery miesiące później. „Dostojny Obywatel”, „Wódz i Ojciec narodu”, pan Prezydent nie skorzystał z prawa łaski i 3 lutego 1953r. wyrok zatwierdził. Wykonano go w więzieniu na Mokotowie dnia 24 lutego 1953r., przez powieszenie. Ciało pochowano w nieznanym miejscu. W dniu 8 kwietnia 1957r. postępowanie wznowiono, a rok później umorzono wobec braku dowodów winy oskarżonego. W dniu 7 marca 1989r. Prokurator Generalny PRL zmienił postanowienie z roku 1958 przyjmując za podstawę umorzenie to, że oskarżony nie popełnił zarzucanego mu czynu.
Generała aresztowano w dniu 10 listopada 1950r. w Łodzi na ul. Piotrkowskiej, gdy wychodził z budynku Wojskowej Komendy Rejonowej. Osadzono go w areszcie MBP przy ul. Koszykowej. W dniu 13 grudnia 1950r. został – jako tymczasowo aresztowany – osadzony w więzieniu na Mokotowie. Był podejrzany z art. 86 par. 2 KKWP (usiłowanie przemocą zmiany ustroju Państwa Polskiego). W trakcie procesu „udowodniono” mu sprawstwo kierownicze zabójstw ludności cywilnej, w tym 1036 osób narodowości żydowskiej, jeńców wojennych, osób wojskowych z oddziałów partyzantki radzieckiej, lewicowych podziemnych ugrupowań niepodległościowych GL i AL oraz członków PPR. „Dowodami” były sfałszowane dokumenty i wymuszone torturami fałszywe zeznania świadków. Wykonując karę śmierci zamordowano jednego z najbardziej zasłużonych w Polsce żołnierzy, odznaczonego Srebrnym i Złotym Krzyżem Virtuti Militari, czterokrotnie Krzyżem Walecznych, Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Niepodległości oraz Krzyżek Kawalerskim Polonia Restituta.
[W 2009 roku IPN poinformował, że grób Fieldorfa znajduje się w Kwaterze Ł na Łączce Cmentarza Powązkowskiego. Tak więc generał „spoczął” na cmentarzu wojskowym, ale nie w Alei Zasłużonych, tylko przy ogrodzeniu cmentarza. W Alei Zasłużonych spoczęli jego kaci i mordercy. Mimo informacji z IPN, do chwili obecnej szczątków generała nie zidentyfikowano. Prawdopodobnie stało się tak z uwagi na problemy przy wyodrębnianiu do badań genetycznych właściwych kości szkieletów pochowanych tam skazanych (około 300 osób), z uwagi na późniejsze pochówki na tym miejscu komunistycznych pułkowników i przemieszanie szczątków. Warto wspomnieć, że poza Łączką ofiary mordów popełnianych przez komunistów grzebane były w Warszawie także na Służewiu (stary cmentarz i inne miejsca), na Służewcu (przy murze Wyścigów Konnych), na Cmentarzu Bródnowskim (nieistniejąca na planach kwatera 45 N), przy murze Więzienia Mokotowskiego, a także na terenie nieistniejącego już Więzienia Karno-Śledczego nr III, nazywanego „Toledo”, przy ul. Ratuszowej 11 na Pradze (obecnie Namysłowska 6)].
Książka liczy tylko 126 stron, ale zebrano w niej sporo materiałów archiwalnych. Są w niej m.in. depesze AK (jedna z nich dotyczy utworzenia w podwarszawskim Rembertowie w dniu 28 maja 1945r. obozu dla około stu więźniów politycznych z Białegostoku, którzy byli „badani” przez NKWD na warszawskiej Pradze (budynek przy ul.11-go Listopada): „Badany stoi nago w piwnicy po kolana w odzie. Przystawia mu się w odległości 3 cm od oka pręt żelazny ostro zakończony, by się nie schylał i bije prętami metalowymi owiniętymi drutem kolczastym, po karku, plecach i nogach, aż do utraty przytomności”). Znajdują się również rozkazy, meldunki i sprawozdania generała Stefana „Grota” Roweckiego, depesze „Mścisława”, czyli pułkownika Władysława Liniarskiego – komendanta Okręgu AK Białystok, ponadto zeznania oficera MBP („Wiedziony instynktem klasowym zrozumiałem, że należy rozpocząć pracę w aparacie bezpieczeństwa; „Zatrzymani na ogół chętnie mówili o swej działalności i przeważnie, poza jednym wypadkiem, nie stosowano przymusu fizycznego”; „Przesłuchania prowadziłem w obecności jednego z trzech (…) kapitanów ze „Smersza” [właściwie „Smiersz”, czyli Smiert’ Szpionam – Śmierć Szpiegom), relacja kapitana Kazimierza Moczarskiego, ostatniego szefa Biura Informacji i Propagandy KG AK, który osadzony był w areszcie śledczym MBP przy ul. Sierakowskiego, a któremu zapowiedziano, że przejdzie „piekielne śledztwo”, oświadczenie pułkownika Jana Mazurkiewicz ps. Radosław – zastępcy „Nila” w Kedywie. Są wreszcie „zeznania” świadków (i ich późniejsze odwołania zeznań) oraz przesłuchania generała Fieldorfa, a także informacje z postępowania i dokumenty sądowe, a na końcu – aneksy i przypisy.
Każdemu polecam tę książkę do przeczytania jako przykład jednego z najgłośniejszych mordów sądowych w powojennej Polsce.