- Autor: Vera Caspary
- Tytuł: Laura
- Wydawnictwo: Iskry
- Seria: Klub Srebrnego Klucza
- Rok wydania: 1966 (1943 w USA)
- Nakład: 30257
- Tłumacz: Zofia Uhrynowska
- Recenzent: Dorota Wizner
To kultowa powieść amerykańskiej literatury kobiecej, często zaliczana do gatunku czarnego kryminału (noir), najpierw była publikowana w odcinkach, następnie jako książka, a już rok później (1944) sfilmowana z sukcesem.
Fabuła w zasadzie wydaje się nieskomplikowana: ulubienica Nowego Yorku – ucieleśnienie an american dream – śliczna, utalentowana, czarująca dziewczyna z prowincji, której udało się odnieść sukces zawodowy (praca w agencji reklamowej) i towarzyski, szczęśliwie zakochana, zaręczona i praktycznie w przeddzień ślubu, zostaje znaleziona martwa, w negliżu, ze zmasakrowaną twarzą w swoim własnym mieszkaniu. Laura Hunt , bo o niej mowa, oprócz wymienionych zalet odznaczała się jeszcze dobrym sercem, altruizmem i życzliwością wobec bliźnich. Wszyscy ją lubili, ba, kochali. Kto więc mógł mieć motyw, żeby ją skrzywdzić? Śledztwo obejmuje detektyw Mark McPherson, uparty, twardy Szkot, z sukcesami na koncie w zakresie ścigania zbrodni politycznej i o zamiłowaniu do męskich rozrywek (sport i flacha) oraz instrumentalnym podejściu do kobiet, które są dla niego tylko i po prostu laluniami. Jego początkowe nastawienie do sprawy obrazuje zdanie: ”Wesoła panienka zamordowana we własnym mieszkaniu”.
Badając okoliczności zbrodni, McPherson koncentruje się na dwóch najbliższych Laurze mężczyznach: niezwykle przystojnym i nieskomplikowanym szczęśliwym wybrańcu zamordowanej- Shelby Carpenterze oraz na jej najbliższym przyjacielu i „odkrywcy”- starszym, wykształconym, wyrafinowanym erudycie, znawcy piękna , kulinariów i sztuki – Waldo Lydecker’że, który wygłasza policjantowi prorocze zdanie: „Żeby rozwiązać tajemnicę jej śmierci, musi pan najpierw rozwikłać tajemnicę jej życia”.
Badając życie Laury, rozmawiając z jej znajomymi i przyjaciółmi, przebywając w jej mieszkaniu, słuchając płyt, a nawet degustując alkohole z jej barku McPherson zaczyna odczuwać fascynację tragicznie zmarłą dziewczyną, padając jak tyle innych osób ofiarą jej czaru, który najwyraźniej trwa aż za grobu. Gdy pewnego burzowego dnia przebywa w mieszkaniu zamordowanej, nagle w drzwiach pojawia się Laura – wprawdzie przemoknięta do suchej nitki, jednak cała i zdrowa.
Po pierwszym szoku, który jest w pełni zrozumiały, jako, że zwłoki zostały przecież zidentyfikowane i jest już po pogrzebie panny Hunt, McPherson z pomocą Laury ustala prawdziwą tożsamość ofiary i mimo zagmatwanych poszlak , dochodzi do wniosku, że tamta dziewczyna zginęła przez pomyłkę, i że prawdziwym celem mordercy była i pozostała Laura, i z pewnością morderca uderzy jeszcze raz. Czy policjantowi uda się zdemaskować i unieszkodliwić zabójcę?
Na drodze tej będzie musiał odpowiedzieć sam sobie na kilka pytań, które zaczynają się od „Czy to możliwe, aby…?” Na dodatek pewne poszlaki wskazują na Laurę jako potencjalną morderczynię pierwszej ofiary.
Jest to książka niewątpliwie dobrze napisana, ale specyficzna i osoby spragnione błyskawicznych akcji, strzelaniny czy spektakularnych opisów pracy policji mogą czuć się rozczarowane. Jej siła tkwi w niezwykłym klimacie, także samego miasta NY i jego mieszkańców, aurze tajemniczości i niedopowiedzenia, a przede wszystkim w przemianie duchowej i mentalnej , jaka zachodzi w McPhersonie pod wpływem prowadzonego śledztwa.
Dla koneserów gatunku koniecznie 😉
Postać kolejnej wybitnej pisarki, kobiety niekonwencjonalnej, odważnej i niezależnej i świadomej czasów, w których przyszło jej żyć.
Vera Louise Caspary – amerykańska pisarka, scenarzystka, autorka sztuk teatralnych.
Urodziła się 13 listopada 1899 w Chicago, Illinois, w rodzinie o żydowskich korzeniach (jej obaj dziadkowie opuścili Europę ok. poł XIX w; jeden pochodził z Niemiec a drugi z Holandii). Była najmłodszym, nieoczekiwanym i rozpieszczonym dzieckiem Paula i Julii (Cohen) Caspary. Jej ojciec zajmował się handlem – pracował w domu towarowym. Vera kształciła się w Chicago szkołach publicznych: po ukończeniu liceum w 1917 r., przez 6 miesięcy uczęszczała kolegium biznesu, a następnie w 1918 r rozpoczęła pracę, początkowo jako stenotypistka; później jako pracownica agencji reklamowej wymyśliła fikcyjną „Siergiej Marinoff Classic Dancing Szkołę” czyli wysyłkowe kursy tańca, dla których napisała wszystkie materiały. 😉 Pisała także do prasy.
W 1924r. po śmierci ojca przeniosła się do Greenwich Village w Nowym Jorku, gdzie została redaktor Dance Magazine. Pracowała także jako samodzielna pisarka, dziennikarka oraz scenarzystka.
W 1928 r. Caspary napisała dla Życia Gotham: Metropolitan Przewodnik, bezpłatny poradnik rozrywki po miejscach godnych uwagi i zabawy, rozprowadzany przez hotele. Ta publikacja (mimo, że pisana pod pseudonimem „pracująca dziewczyna”) wprowadziła ją do szerokiego kręgu przedstawicieli prasy i celebrytów. Caspary sympatyzowała z partią komunistyczną, została wprowadzona do niej przez bardzo znanego dramaturga pod pseudonimem Lucy Sheridan. W kwietniu 1939 roku Caspary udała się w podróż do Związku Radzieckiego, odwiedziła Moskwę i Leningrad. Pakt Hitlera ze Stalinem pozbawił złudzeń wielu członków partii, w tym także Caspary. W tym okresie napisała te słowa: „Utrata wiary jest to proces powolny i bolesny”.
W grudniu 1939 roku aktywnie próbuje zrezygnować z partii komunistycznej, poinformowano ją, że nie może po prostu odejść i kierownictwo partii zgodziło się udzielić jej coś w rodzaju „tymczasowego urlopu”. W styczniu 1940 r. przeniosła się do Hollywood.
W tym czasie działa aktywnie w antyhiltlerowskiej Lidze amerykańskich pisarzy, angażuje się w działalność zdobywania (własną pracą) funduszy na opłacenie podróży pisarzy uchodźców do Ameryki. W dniu 5 października 1949 roku, poślubiła swego długoletniego towarzysza życia oraz współpracownika Isadore „Iggy” Goldsmitha ( producenta filmowego rodem w Wiednia, z angielskim obywatelstwem), jak tylko udało mu się uzyskać rozwód z pierwszą żoną. Na początku lat 50-ych XX w. Caspary miała nieprzyjemności ze względu na swoje wcześniejsze „czerwone” poglądy ze strony komisji Housa, mimo to cały czas pracowała. Małżeństwo postanowiło dzielić swój czas między Hollywood a
Europę, na co pozwalała im niezależność finansowa. W międzyczasie u Igee zdiagnozowano raka płuc. Pomiędzy zabiegami oraz atakami choroby para podróżowała po całym świecie, zwiedzając miejsca, do których chory pragnął pojechać. Mąż Caspary zmarł w Vermont w 1964 roku, a ona powróciła do NY, gdzie kontynuowała pracę pisarską.
Caspary zmarła na udar mózgu w szpitalu Saint Vincent w Nowym Jorku 13 czerwca 1987 roku.
Jej powieści:
Bedelia (1945); A Chosen Sparrow (1964); The Dreamers (1975); Elizabeth X (1978); Evvie (1960); False Face (1954); Final Portrait (1971); The Husband (1957); Ladies and Gents (1929); Laura (1943); The Man Who Loved His Wife (1966); The Murder in the Stork Club (1946); Music in the Street (1930); The Rosecrest Cell (1967); Ruth (1972); Stranger Than Truth (1946); Thelma (1952); Thicker Than Water (1932); The Weeping and the Laughter (1950), republished as The Death Wish (1951); The White Girl (1929).
Autobiografia:
The Secrets of Grown-Ups (1979).
Sztuki:
Blind Mice, with Winifred Lenihan (1930); Geraniums in My Window, with Samuel Ornitz (1934); Laura, with George Sklar (1945); Wedding in Paris (1954).
Scenariusze:
Bachelor in Paradise (1961); Bedelia (1946); The Blue Gardenia, with Charles Hoffman (1953); Claudia and David, with Rose Franken and William Brown Meloney (1946); Easy Living, with Preston Sturgis (1937); Les Girls, with John Patrick (1957); Give a Girl a Break, with Albert Hackett and Frances Goodrich (1954); I Can Get It for You Wholesale, with Abraham Polonsky (1951); I’ll Love You Always (1935); Lady Bodyguard, with Edmund L. Hartmann and Art Arthur (1942); Lady from Louisiana, with others (1941); A Letter to Three Wives, with Joseph L. Mankiewicz (1949); Out of the Blue, with Walter Bullock and Edward Eliscu (1947); Scandal Street, with Bertram Millhauser and Eddie Welch (1938); Service Deluxe, with others (1938); Sing, Dance, Plenty Hot, with others (1940); Three Husbands, with Edward Eliscu (1950).