- Autor: Bułat Andrzej, Dominik Wacław
- Tytuł: Wędrówka „beczki z prochem”. Groźny transport
- Wydawnictwo: KAW
- Seria: Ekspres Reporterów (nr 12/78)
- Rok wydania: 1979
- Nakład: 60350
- Recenzent: Robert Żebrowski
Szukajcie Ekspresu Reporterów w księgarniach i kioskach „Ruchu”
Muszę przyznać, że w ciągu ostatnich miesięcy recenzenckiego życia bardzo zaniedbałem serię miesięczników „ER”. W najbliższym czasie postaram się to nadrobić.
Ciekawa jest historia tej pozycji. Do składania oddano ją w listopadzie 1978 roku, do druku w marcu 1979, a nadano jej numer 12/78, czyli z roku 1978. Taka to była peerelowska rzeczywistość drukarsko-wydawnicza. Recenzowany reportaż liczy 39 stron, a cena okładkowa tomiku to 20 zł. Tytuł odautorski brzmi: „Wędrówka „beczki z prochem””, odredakcyjny – „Groźny transport”, a od recenzenta powinien brzmieć: „Cysterna-bomba z opóźnionym zapłonem”.
Zdarzenia opisane w reportażu zaczynają się 6 grudnia 1976 roku na stacji granicznej PKP w Międzylesiu w województwie wałbrzyskim, a ciągną się przez pół Polski, aż do dnia 23 grudnia tamtego roku, a nawet jeszcze dłużej.
Bohaterem opowieści jest wagon-cysterna nr 21-80-0063207-3 pochodzący z Niemiec, ważący ponad 57 ton, a kryjący w sobie bardzo groźną zawartość, a mianowicie 33 tony tlenku etylenu przeznaczonego dla Nadodrzańskich Zakładów Przemysłu Organicznego „Rokita” w Brzegu Dolnym. Wagon ten niefrasobliwie został podpięty do dziesięciu wagonów-cystern z amoniakiem przeznaczonym dla zakładów chemicznych w Policach. A trzeba Wam wiedzieć, że zbyt długie przetrzymywanie tlenku etylenu w cysternach grozi procesem chemicznym bardzo groźnym i najbardziej nieobliczalnym z nieobliczalnych, czyli jego polimeryzacją.
Sprawa zakończyła się rozprawą sądową przeciwko dziewięciu osobom oskarżonym o przestępstwo z art. 140 par. 1 pkt 5 kk.
Reportaż ten ma nieocenioną wartość informacyjną. Możemy zapoznać się z wachlarzem kolejarskich stanowisk, takich jak: ajent zdawczo-odbiorczy, dyżurny ruchu dysponującego, dyżurny ruchu peronowego, ustawiacz, odprawiacz, dyspozytor przewozów, kierownik pociągu, czy mistrz transportu kolejowego. Można się dowiedzieć jak zestawia się pociąg z ładunkiem toksycznym. Otóż w skład takiego zestawu wchodzą: lokomotywa, sześć wagonów pustych-ochronnych (to takie bufory bezpieczeństwa), wagony z ładunkiem toksycznym, trzy wagony puste-ochronne i wagon służbowy (przeznaczony dla kierownika, który i tak zazwyczaj korzysta z miejsca w lokomotywie). Wreszcie poznajemy system łączności, czyli zawodne radiotelefony FM 315, a także druki kancelaryjne: R-7 (spis zestawionych wagonów), R-10 (wykaz wagonów toksycznych do wysłania) i R-9 (wykaz wagonów odczepionych).
Tomik ten polecam szczególnie tym, którzy – tak jak ja – mają już dosyć czytania o morderstwach, szpiegostwie i przemycie.