Pagaczewski Stanisław – Opowieści znad granic 147/2024

  • Autor: Pagaczewski Stanisław
  • Tytuł: Opowieści znad granic
  • Wydawca: MON
  • Rok wydania: 1963
  • Nakład: 8250
  • Recenzent: Robert Żebrowski

„Ręce do góry! Tu służba graniczna!”, czyli profesor Gąbka i zielone otoki

Stanisław Pagaczewski (1916-1984) znany jest nam przede wszystkim z szpiegowsko-sensacyjno-przygodowo-podróżniczej czteroczęściowej (!) trylogii „Przygody profesora Baltazara Gąbki”: „Porwanie Baltazara Gąbki” (1966), „Misja Baltazara Gąbki” (1975) i „Gąbka i latające talerze” (1979), dopełnionych przez „Przygodę na Rodos” (1982).

Czytaj dalej „Pagaczewski Stanisław – Opowieści znad granic 147/2024”

Stępień A. – Przedział sypialny nr 13 146/2024

  • Autor: Stępień A.
  • Tytuł: Przedział sypialny nr 13
  • Wydawca: Polskie Radio Bydgoszcz
  • Rok wydania: 1968
  • Recenzent: Robert Żebrowski

Trzeba uważać z kim się jedzie z przedziale

Radiowe słuchowiska kryminalne w PRL to nie tylko „Teatrzyk Zielone Oko”. I tak jest właśnie z recenzowaną pozycją. Niestety nie udało mi się ustalić pełnych danych jej autora. Czas trwania nagrania to 23:52. Akcja toczy się na terenie Wielkiej Brytanii, niestety brak danych uniemożliwia ustalenie jej czasu.

Czytaj dalej „Stępień A. – Przedział sypialny nr 13 146/2024”

Kaczorowski Ryszard – Strach 145/2024

  • Autor: Kaczorowski Ryszard
  • Tytuł: Strach
  • Czasopismo: Żołnierz Polski (nr 40/1968 (1061))
  • Wydawca: Czasopisma Wojskowe
  • Rok wydania: 1968 (6 X)
  • Recenzent: Robert Żebrowski

Do czego kasjerowi może służyć wędka, czyli splątanie działań MO i SB na kierunku UPA i NRF

Czasopismo milicyjne „W służbie narodu” przedstawiłem w recenzji nr 118/2022. Niedawno udało mi się trafić na gościnny występ tejże gazety na łamach magazynu ilustrowanego „Żołnierz Polski” – tygodnika Głównego Zarządu Politycznego Wojska Polskiego i Zarządu Głównego Ligi Obrony Kraju (wcześniej Ligi Przyjaciół Żołnierza). Chciałbym w paru słowach przedstawić te czasopismo, gdyż mam do niego sentyment – w dzieciństwie (tak, w dzieciństwie, a nie w młodości) chętnie po nie sięgałem z uwagi na kolorowe obrazki i fotografie sprzętu wojskowego. „ŻP” zasługuje również na przedstawienie z uwagi na to, że na jego łamach, poza oczywiście opowiadaniami wojennymi, pojawiały się też, należące do właściwości rzeczowej naszego Klubu, opowiadania sensacyjno-szpiegowskie oraz dotyczące działań WOP-u.

Czytaj dalej „Kaczorowski Ryszard – Strach 145/2024”

Autor nieznany – AG-250 zawodzi 144/2024

  • Autor: Nieznany
  • Tytuł: AG-250 zawodzi
  • Czasopismo: Ilustrowany Kurier Polski (numery 156-273)
  • Wydawca: Spółdzielnia „Prasa Demokratyczna – Nowa Epoka”
  • Rok wydania: 1953
  • Nakład: nieznany
  • Recenzent: Robert Żebrowski

Gorzki smak słodkiej zemsty

„AG-250” jest de facto powieścią rysunkową, tym różniącą się od standardowego komiksu, że mogłaby funkcjonować bez rysunków, które jedynie obrazują treść. W komiksie zaś treść i rysunki wzajemnie się uzupełniają. Autorem ilustracji jest Ed, czyli Edmund Hejdak. Kto napisał scenariusz, pozostaje niewiadomą. Z początku (czyli od dnia 2 lipca 1953 roku) ukazywała się ona codziennie. Później różnie z tym było, zdarzyło się nawet, że nie wydrukowano jej w trzech kolejnych numerach gazety. Udało mi się dotrzeć tylko do 44 pierwszych odcinków. Nie wiem nawet, ile wszystkich było (podejrzewam, że ponad 70).

Czytaj dalej „Autor nieznany – AG-250 zawodzi 144/2024”

Edigey Jerzy – Mister MacAreck i jego interesy 143/2024

  • Autor: Edigey Jerzy
  • Tytuł: Mister MacAreck i jego interesy
  • Wydawca: Teatr Polskiego Radia
  • Cykl: Teatrzyk Zielone Oko
  • Rok wydania: 1986 (29 XI)
  • Recenzent: Robert Żebrowski

LINK Recenzja Mariusza Młyńskiego
LINK Recenzja Anny Lewandowskiej

Henry MacAreck i jego biznes

O książce Jerzego Edigeya „Mister MacAreck i jego business” napisałem przy okazji recenzji słuchowiska „Zielony diament”. Słuchowisko „Mister MacAreck i jego interesy” – w adaptacji Grażyny Gronczewskiej – wyreżyserował Andrzej Zakrzewski. Czas trwania: 45:59.

Czytaj dalej „Edigey Jerzy – Mister MacAreck i jego interesy 143/2024”

Pudysz Zbigniew – Zabójstwo z premedytacją 142/2024

  • Autor: Pudysz Zbigniew
  • Tytuł: Zabójstwo z premedytacją
  • Wydawnictwo: Książka i Wiedza
  • Rok wydania: 1987
  • Nakład: 70000
  • Recenzent: Mariusz Młyński

O autorze tej książki, generale brygady Służby Bezpieczeństwa Zbigniewie Pudyszu (1931 – 2010) dość dużo informacji można znaleźć w internecie; ja ograniczę się do informacji, że nadzorował śledztwa w sprawie zamordowania księdza Jerzego Popiełuszki oraz pobicia Grzegorza Przemyka – tłumacząc z polskiego na nasze: nadzorował czyli pilnował, żeby wyniki tych dochodzeń były poprawne politycznie. Jaki był jego udział w śledztwie w sprawie zamordowania Jana Gerharda?

Czytaj dalej „Pudysz Zbigniew – Zabójstwo z premedytacją 142/2024”

Lista peerelowskich komiksów o tematyce sensacyjno-kryminalnej

Powieść – nie tylko milicyjna – w rysunkach z dymkiem lub bez (oprac. Robert Żebrowski)

Komiksy te były publikowane w gazetach, magazynach komiksowych lub w tzw. zeszytach. Mam świadomość, że lista jest niepełna, jednak poszukiwania „gazetowców” wciąż trwają.

– AG-250 zawodzi („Ilustrowany Kurier Polski”)
– Brunatny pająk („Dziennik Wieczorny”)
– Było to na Podhalu (magazyn „Diamentowa rzeka”) – Cień wilka („Dziennik Wieczorny”)
– Citroen nr A 23442 („Ilustrowany Kurier Polski”, „Dziennik Zachodni – Wieczór”) – Cyrk („Express Ilustrowany”) – Czarci jar („Żołnierz Polski”)
– Czarna Róża (magazyn „Relax”, zeszyt) – Czarna walizeczka („Wieczór”)
– Detektyw Trop (zagadki kryminalne, „Wieczór Wybrzeża”)
– Dziwny testament (seria „Tajemnica kipu” – magazyn „Relax”)
– Eksperyment porucznika Szeluty („Echo Krakowskie”)
– Felek w milicji („Wrocławski Kurier Ilustrowany”)
– Figurki z Tilos (zeszyt)
– Fortuna Amelii (magazyn „Fortuna Amelii”)
– Generał Tirard nie będzie zadowolony … („Echo Krakowskie”, „Express Poznański”)
– Gniazdo występku („Echo Krakowskie”)
– Gwiazda Południa („Na Przełaj”)
– Historia 14 dni („Express Poznański”)
– Inspektor Tom Monk („Świat Młodych”) – Jak-11 nie wystartował! („Bandera”)
– James Hart („Dziennik Wieczorny”)
– Kapitan Żbik (53 zeszyty i 2 gazetowce, „Dziękuję kapitanie” miało dwie różne wersje – było dwóch różnych rysowników, wykaz wszystkich odcinków znajduje się w Wikipedii)
– Kryptonim „Złota Doxa” („Dziennik Wieczorny”)
– Kurs na półwysep Jork (seria „Gucek i Roch”, zeszyt)
– Kwapiszon i tajemnicza szkatułka (zeszyty)
– Laboratorium zbrodni („Echo Krakowskie”, „Express Poznański”)
– Lew z brązu (magazyn „Relax”)
– Londyński kryminał (zeszyty)
– Mr. Taddy (brak nazwy gazety) – Na tropie fałszerzy („Express Poznański”)
– Na tropie Skorpiona (seria „Tajfun”, „Świat Młodych”)
– Na tropie Z-73 („Na Przełaj”)
– Niedźwiedzie zapadły w sen („Świat Młodych”)
– Niezwykłe przygody Olesia i Bolesia („Express Poznański”)
– O przygodzie na Zachodzie („Polska Zachodnia”) – Operacja Bieszczady („Żołnierz Ludu”) – Operacja Posejdon („7-my Dzień Tygodnia”)
– Osaczony (magazyn „Diamentowa rzeka”)
– Piorun więcej nie uderzy (magazyn „Relax”)
– Plan SW zaginął („Dziennik Łódzki”) – Pomyłka majora Wrocha („Dziennik Wieczorny”) – Porwana („Ekspress Poznański”)
– Pościg za cieniem („Dziennik Wieczorny”) – Profesor Hausmann czeka („Zorza Świąteczna”)
– Przegrana stawka ( „Dookoła Świata”)
– Przełęcz Siedmiu Wiatrów („Echo Krakowskie”)
– Przesyłka Z-17 („Kurier Szczeciński”)
– Przygody współczesnego Herkulesa („Echo Krakowskie”)
– Regenerit (magazyn „Ogień nad tajgą”)
– Sierżant Cień („Słowo Ludu”)
– Skarby starego zamczyska („Głos Wybrzeża”)
– Skradziony skarb (zeszyt)
– S/s „Bolama” wzywa kapitanat portu! („Echo Krakowskie”)
– S/s „Bolama” wzywa kapitanat portu! („Express Poznański” – inna wersja)
– Stary zegar (seria: „Kapitan Gleb opowiada”, zeszyt) – Sygnet („Żołnierz Polski Ludowej”)
– Śladem białego wilka, Duch bunkra, Chybiony strzał (trylogia, zeszyty)
– Ślad wiedzie w przeszłość („Relax”) – Światło w ruinach („Przygoda”) – Tajemnica czarnej teczki („Dziennik Wieczorny”) – Tajemnica Marcina Czerwiennego („Granica”)
– Tajemnica starego zamku („Dziennik Wieczorny”)
– Tajemnica szyfru B-13 („Nowa Wieś”)
– Tajemnica wyspy na jeziorze („Świat Młodych”) – Tajemnicza nieznajoma („Tygodnik Polski”)
– Tajemniczy rejs (seria „Gucek i Roch”, zeszyt)
– Tajemniczy wrak („Wrocławski Kurier Ilustrowany”)
– Tropem zabójców („Dziennik Wieczorny”)
– Wilk w matni (seria „Podziemny front”, zeszyt)
– Wolność mieszka w górach („Relax”)
– W pułapce (seria „Podziemny front”, zeszyt)
– Zemsta faraona („Dziennik Wieczorny”)
– ZK-12 nie wraca do bazy („Echo Krakowskie”, „Express Poznański”)
– Z pamiętnika szabrownika („Polska Zachodnia”) – 4? („Przygoda”)

Do listy tej można dopisać też n/w serie, które choć są w innych konwencjach, to jednak zawierają wątki sensacyjno-kryminalne:
– Binio Bill („Świat Młodych”, western)
– Bionik Jaga ( magazyn „Relax”, sf)
– Kapitan Kloss (zeszyty, wojenno-szpiegowski)
oraz tego typu „gazetowce”:
– Baczność! Wysokie napięcie! („Nowa Wieś”, produkcyjny)
– Budujemy („Dziennik Łódzki”, produkcyjny) – Miśka na tropie („Płomyczek”, dla dzieci)
– Na pomoc, sierżancie! („Echo Krakowa”, western)
– Sierżant King z Królewskiej Konnej („Nowy Świat Przygód”, western)
– Vulcan („Dziennik Łódzki”, produkcyjny) – W Mato Grosso („Przygoda”, sensacyjny) – Znak strzały („Przygoda”, western)

Warto również wskazać niektóre zagraniczne komiksy sensacyjno-kryminalne (lub z takimi wątkami) opublikowane w PRL-u:
– 3x kontra Mamuty („Świat Młodych”)
– Porucznik Grot – lotnik-myśliwiec („Nowy Świat Przygód”)
– SOS dla planety („Świat Młodych”, sf)
– Walka o węgiel („Nowy Świat Przygód”, produkcyjny)

Listę sporządzono m.in. na podstawie n/w książek autorstwa Adama Ruska (jedna z nich – na temat polskich komiksów z lat 1939-1955 – jest dostępna na stronie internetowej: https://polona.pl/item-view/639e3b24-8749-42fd-802a-afcc0027eadb?page=0 ).

Edigey Jerzy – Zielony diament 141/2024

  • Autor: Edigey Jerzy
  • Tytuł: Zielony diament
  • Wydawca: Teatr Polskiego Radia
  • Cykl: Teatrzyk Zielone Oko
  • Rok wydania: 1986
  • Recenzent: Robert Żebrowski

Henio Makarek i jego sposób na życie

Jedną z pierwszych książek wydanych przez Jerzego Edigeya była powieść „Mister MacAreck i jego business” z roku 1964. Jej recenzję – autorstwa niezapomnianej Ani Lewandowskiej – mamy już w naszym Klubie. Wynika z niej, że drugie wydanie tej książki (z roku 1970) różni się od pierwszego – zostało zmienione i uzupełnione. W 2012 roku powieść wydano po raz kolejny – tym razem nie przez Czytelnik w „Jamniku”, lecz przez LTW w „Kryminale” – ale nie wiem, czy na podstawie pierwszego, czy drugiego wydania.

Czytaj dalej „Edigey Jerzy – Zielony diament 141/2024”

Sekuła Helena – Otwarte okno 140/2024

  • Autor: Sekuła Helena
  • Tytuł: Otwarte okno
  • Wydawca: Teatr Polskiego Radia
  • Cykl: Teatrzyk Zielone Oko
  • Rok wydania: 1972 (28 VI)
  • Recenzent: Robert Żebrowski

Chłopak z Nowego Bródna się broni, a kapitan Wysocki z Pałacu Mostowskich kontratakuje

To drugi (i niestety ostatni) spektakl radiowy autorstwa Heleny Sekuły, jaki udało mi się odnaleźć w sieci (ten pierwszy nosi tytuł „Mleko”). Wyreżyserowała go Zofia Rakowiecka, a trwa 28:55.

Czytaj dalej „Sekuła Helena – Otwarte okno 140/2024”

Sławek Gertruda R. – Portret bez twarzy 139/2024

  • Autor: Sławek Gertruda R.
  • Tytuł: Portret bez twarzy
  • Wydawnictwo: MON
  • Seria: seria Labirynt
  • Rok wydania: 1979
  • Nakład: 120333
  • Recenzent: Grzegorz Cielecki

LINK Recenzja Tomasza Bujaka
LINK Recenzja Ewy Helleńskiej 
LINK Recenzja Mariusza Młyńskiego

O niebezpieczeństwach płynących z oglądania pociągów towarowych

Twórczość Gertrudy R. Sławek nie ma raczej w Klubie Mord dobrego odbioru. Postanowiłem osobiście sprawdzić, czy jest aż tak źle i natchniony przez Klubowicza Mariusza Młyńskiego, który był łaskaw napisać o powieści „Portret bez twarzy”: Ta książka to po prostu czarna rozpacz” (recenzja 472/2023). A ponieważ miałem ten tytuł właśnie w ręku, to niezwłocznie oddałem się lekturze. Mamy także dwie inne recenzje – Tomasza Bujaka i Ewy Helleńskiej. Bujak gromi, Helleńska zwraca uwagę na dydaktyzm. „Twarz” w tytule przywodzi oczywiście na myśl takie pozycje, jak „Twarz szpiega”, „Ukradzione twarze”, czy „Zwracam panu twarz”. Kłania się tu wspólna konstatacja, że twarz ma się tylko jedną oraz, że oddając się szpiegostwu można stracić twarz, a nawet dużo więcej.

Czytaj dalej „Sławek Gertruda R. – Portret bez twarzy 139/2024”